Czym jest makowiec zawijany?
Makowiec zawijany to tradycyjne polskie ciasto drożdżowe. Wyróżnia go bogate nadzienie z maku, bakalii i miodu. Ma charakterystyczny kształt rolady, zwanej też struclą. Jest wypiekiem szczególnie popularnym w okresie świątecznym. Często gości na wigilijnym stole jako symbol pomyślności.
Przygotowanie makowca bywa czasochłonne, zwłaszcza masa makowa. Dlatego wiele osób szuka uproszczonych wersji. Jedną z nich jest makowiec z gotowej masy makowej. To rozwiązanie pozwala cieszyć się smakiem tradycji bez długich przygotowań.
Dlaczego warto użyć gotowej masy makowej?
Gotowa masa makowa znacznie przyspiesza i ułatwia pracę. Oszczędzasz czas potrzebny na parzenie, mielenie i doprawianie maku. To idealna opcja dla osób zapracowanych lub początkujących cukierników. Wystarczy otworzyć puszkę i wzbogacić masę ulubionymi dodatkami.
Niektórzy obawiają się jakości gotowych mas. Jednak na rynku dostępne są produkty wysokiej jakości. Warto wybrać sprawdzoną markę. Jak zauważa jedna z internautek:
Luuudzie… co ja się nie naczytałam opinii, że gotowa masa makowa jest taka zła i niedobra. (...) Wyszło super! Szczerze mogę takie rozwiązanie polecić.
Użycie gotowej masy to sposób na "ciasto dla leniwych". Pozwala skupić się na przygotowaniu idealnego ciasta drożdżowego. To naprawdę duże ułatwienie w przedświątecznej gorączce.
Składniki na idealny makowiec zawijany (na 2 strucle)
Przygotowanie pysznego makowca wymaga odpowiednich składników. Poniższa lista pozwoli Ci upiec dwie średniej wielkości strucle. Składniki są łatwo dostępne w większości sklepów.
Ciasto drożdżowe:
- Mąka pszenna tortowa: ok. 500 g (ok. 3 szklanki)
- Świeże drożdże: 40 g (lub 14 g drożdży instant)
- Ciepłe mleko (nie gorące): ok. 180-200 ml (niepełna szklanka)
- Cukier: 4-6 łyżek
- Masło: 100-125 g (ok. pół kostki), roztopione i ostudzone
- Żółtka jaj: 4 sztuki
- Cukier wanilinowy: 1 łyżeczka lub ekstrakt waniliowy
- Szczypta soli
- Opcjonalnie: 1 łyżka spirytusu lub wódki (dodaje kruchości)
Nadzienie makowe:
- Gotowa masa makowa: 1 puszka (ok. 850 g)
- Białka jaj: 2-3 sztuki (pozostałe z ciasta)
- Ulubione bakalie: ok. 100-150 g (np. rodzynki, posiekane orzechy włoskie, laskowe, migdały, kandyzowana skórka pomarańczowa)
- Opcjonalnie: 1 łyżka miodu, szczypta cynamonu, kilka kropli aromatu migdałowego
Lukier:
- Cukier puder: 1 szklanka
- Gorąca woda: 2-3 łyżki
- Opcjonalnie: 1-2 łyżki soku z cytryny dla smaku
Przygotowanie ciasta drożdżowego krok po kroku
Kluczem do udanego makowca jest puszyste ciasto drożdżowe. Przygotowanie go nie jest trudne. Postępuj zgodnie z poniższymi krokami.
- Przygotuj zaczyn (jeśli używasz świeżych drożdży): Pokrusz drożdże do miseczki. Dodaj łyżkę cukru, łyżkę mąki i zalej połową ciepłego mleka. Wymieszaj delikatnie. Odstaw w ciepłe miejsce na 15-20 minut, aż zaczyn urośnie i spieni się. Jeśli używasz drożdży instant, pomiń ten krok i wymieszaj je bezpośrednio z mąką.
- Połącz składniki: Do dużej miski przesiej mąkę. Dodaj sól, cukier, cukier wanilinowy. Wbij żółtka. Wlej wyrośnięty zaczyn (lub drożdże instant wymieszane z mąką) oraz pozostałe ciepłe mleko.
- Wyrób ciasto: Zacznij mieszać składniki łyżką lub mikserem z hakiem. Stopniowo dodawaj roztopione, ostudzone masło i ewentualnie spirytus. Wyrabiaj ciasto przez około 10-15 minut. Powinno być gładkie, elastyczne i odchodzić od ręki oraz ścianek miski.
- Odstaw do wyrośnięcia: Uformuj z ciasta kulę. Przełóż ją do miski oprószonej mąką. Przykryj czystą ściereczką. Odstaw w ciepłe miejsce bez przeciągów na około 1-1,5 godziny. Ciasto powinno podwoić swoją objętość.
Jak przygotować nadzienie z gotowej masy makowej?
Gotowa masa makowa to świetna baza. Możesz ją jednak ulepszyć, dodając kilka składników. Dzięki temu nadzienie będzie bogatsze w smaku i bardziej puszyste.
Przełóż masę makową z puszki do miski. Dodaj wybrane bakalie. Mogą to być:
- Rodzynki (warto je wcześniej sparzyć wrzątkiem lub namoczyć w rumie)
- Posiekane orzechy włoskie, laskowe lub migdały (można je lekko podprażyć na suchej patelni)
- Kandyzowana skórka pomarańczowa lub cytrynowa
- Suszone śliwki, morele lub figi (drobno pokrojone)
Dodaj opcjonalnie łyżkę miodu dla głębszego smaku. Możesz też wsypać szczyptę cynamonu lub kilka kropli aromatu migdałowego. Dokładnie wymieszaj wszystkie dodatki z masą makową.
W oddzielnej misce ubij białka jaj (pozostałe z przygotowania ciasta) na sztywną pianę ze szczyptą soli. Delikatnie wmieszaj pianę z białek do masy makowej. Rób to partiami, używając szpatułki. Dzięki temu nadzienie będzie lżejsze i bardziej puszyste.
Formowanie i zwijanie makowca – klucz do sukcesu
Prawidłowe uformowanie makowca zapewnia jego charakterystyczny wygląd. Właściwe zwinięcie zapobiega też pękaniu podczas pieczenia. Oto jak to zrobić:
- Podziel ciasto: Wyrośnięte ciasto wyłóż na stolnicę lekko oprószoną mąką. Krótko zagnieć, aby je odgazować. Podziel ciasto na dwie równe części (jeśli robisz dwie strucle).
- Rozwałkuj ciasto: Każdą część ciasta rozwałkuj na prostokąt. Grubość powinna wynosić około 0,5 cm. Staraj się nadać ciastu regularny kształt.
- Nałóż masę makową: Na rozwałkowanym cieście równomiernie rozsmaruj połowę przygotowanego nadzienia makowego. Pamiętaj o pozostawieniu marginesów szerokości około 2-3 cm wzdłuż wszystkich brzegów. To zapobiegnie wypływaniu masy podczas zwijania i pieczenia.
- Zwiń roladę: Ostrożnie zwiń ciasto z nadzieniem wzdłuż dłuższego boku w roladę. Staraj się zwijać dość ciasno, ale bez nadmiernego naciągania ciasta. Zbyt luźne zwinięcie spowoduje dziury w środku, a zbyt ciasne może prowadzić do pękania.
- Zabezpiecz brzegi: Dokładnie sklej końce rolady oraz szew wzdłuż ciasta. Możesz delikatnie zwilżyć brzegi wodą, aby lepiej się skleiły.
- Przełóż na blachę: Ostrożnie przełóż przygotowane rolady na blachę wyłożoną papierem do pieczenia. Zachowaj odstępy między nimi. Możesz je ułożyć szwem do dołu.
- Odstaw do ponownego wyrośnięcia: Przykryj makowce ściereczką. Odstaw je w ciepłe miejsce na około 20-30 minut do napuszenia.
Pieczenie makowca: temperatura i czas
Odpowiednie pieczenie gwarantuje złocisty kolor i dobrze przepieczone ciasto. Makowiec najlepiej piec w piekarniku nagrzanym wcześniej.
Rozgrzej piekarnik do temperatury 180°C (termoobieg) lub 190-200°C (grzanie góra-dół). Przed włożeniem do piekarnika możesz posmarować wierzch makowców roztrzepanym jajkiem lub mlekiem. Nada im to ładny połysk.
Wstaw blachę z makowcami do nagrzanego piekarnika. Piecz przez około 40-50 minut. Czas pieczenia może się różnić w zależności od piekarnika. Makowce powinny być ładnie wyrośnięte i złocistobrązowe.
Aby sprawdzić, czy ciasto jest upieczone, wykonaj test suchego patyczka. Wbij drewniany patyczek w najgrubszą część ciasta (nie nadzienia). Jeśli po wyjęciu patyczek jest suchy, makowiec jest gotowy. Upieczone makowce wyjmij z piekarnika i pozostaw na blasze do lekkiego przestudzenia. Następnie przenieś je na kratkę do całkowitego wystudzenia.
Lukrowanie i dekoracja – finalny akcent
Lukier to tradycyjne wykończenie makowca. Dodaje słodyczy i atrakcyjnego wyglądu. Przygotowanie prostego lukru jest bardzo łatwe.
Do miseczki wsyp szklankę cukru pudru. Stopniowo dodawaj gorącą wodę (po 1 łyżce), energicznie mieszając. Dodawaj wodę, aż uzyskasz gęstą, ale płynną konsystencję. Zamiast części wody możesz dodać sok z cytryny. Nada on lukrowi orzeźwiający smak i przełamie słodycz. Ten sam lukier świetnie sprawdzi się również do dekoracji pierników.
Polej wystudzone makowce przygotowanym lukrem. Rozprowadź go równomiernie za pomocą łyżki lub pędzelka. Aby uzyskać idealnie gładką powierzchnię, możesz użyć szpatułki zanurzonej w gorącej wodzie.
Zanim lukier zastygnie, posyp makowce dekoracjami. Możliwości jest wiele:
- Suchy mak
- Posiekane orzechy (włoskie, laskowe, pistacje)
- Płatki migdałowe
- Kandyzowana skórka pomarańczowa
- Kolorowa posypka cukrowa
Pozostaw makowce do całkowitego zastygnięcia lukru.
Przechowywanie i podawanie makowca
Gotowy makowiec najlepiej smakuje w dniu pieczenia i następnego dnia. Aby zachował świeżość na dłużej, przechowuj go odpowiednio. Szczelnie owiń strucle folią spożywczą lub aluminiową. Możesz też umieścić je w szczelnym pojemniku.
W temperaturze pokojowej makowiec można przechowywać do 3 dni. W lodówce zachowa świeżość nawet do tygodnia. Pamiętaj jednak, że ciasto drożdżowe w lodówce może nieco stwardnieć.
Makowiec świetnie nadaje się do mrożenia. Możesz zamrozić całe strucle lub pokrojone kawałki. Owiń je szczelnie folią. W zamrażarce można je przechowywać nawet przez kilka miesięcy. Przed podaniem rozmrażaj w temperaturze pokojowej.
Podawaj makowiec pokrojony w plastry. Jest doskonałym dodatkiem do kawy lub herbaty. Przed podaniem możesz lekko podgrzać kawałek ciasta w mikrofalówce lub piekarniku. Będzie wtedy jeszcze bardziej aromatyczny.
Najczęstsze pytania (FAQ)
Masz pytania dotyczące przygotowania makowca z gotowej masy? Oto odpowiedzi na najczęściej zadawane:
Czy mogę użyć drożdży instant zamiast świeżych?
Tak, można użyć drożdży instant. Zazwyczaj stosuje się przelicznik: 14 g drożdży instant odpowiada około 40-50 g świeżych drożdży. Drożdże instant miesza się bezpośrednio z mąką, bez robienia zaczynu.
Co zrobić, żeby makowiec nie pękał podczas pieczenia?
Aby makowiec nie pękał, nie zwijaj go zbyt ciasno. Pozostaw trochę luzu dla rosnącego ciasta. Możesz też delikatnie nakłuć roladę wykałaczką w kilku miejscach przed pieczeniem. Niektórzy owijają makowiec luźno w papier do pieczenia, co pomaga zachować kształt.
Czy mogę pominąć dodawanie białek do masy makowej?
Dodanie ubitych białek sprawia, że masa makowa jest lżejsza i bardziej puszysta. Można je pominąć, ale masa będzie bardziej zbita. Białka dodatkowo wiążą masę, co jest korzystne.
Jak długo makowiec zachowuje świeżość?
Makowiec przechowywany w temperaturze pokojowej, szczelnie owinięty folią, zachowuje świeżość przez około 2-3 dni. W lodówce można go trzymać do tygodnia. Makowiec można również zamrozić na kilka miesięcy.